Matrački Nasuh –  znameniti osmanski umetnik i matematičar iz XVI veka
Salim Ajduz

Matrakči Nasuh bio je čuveni osmanski polihistor, pisac i ratnik koji je napisao značajne knjige iz nekoliko oblasti. Ostavio je značajan doprinos u oblasti matematike, geografije, istorije i kaligrafije. Pored toga, izmislio je vojničku igru na poligonu zvanu „matrak“ – neku vrstu simulacije bitke.

Nasuh bin Karađoz al-Bosnavi ili Nasuh bin Abdulah al-Silahi al-Matraki ili, kratko, Matrakči Nasuh-beg potiče iz jedne porodice iz Bosne. Njegov predak, otac ili deda, ušao je u državnu službu. Matrakči je u XVI veku bio poznat kao matematičar, istoričar, geograf, kartograf, topograf, musketar, a bio je i istaknuti ratnik, kaligraf i inženjer. Zvali su ga i al-Silâhî (musketar ili vojnik sa puškom), zato što je bio musketar. Bio je svestrani mislilac, pisac, umetnik (rodonačelnik je specifičnog likovnog stila u predstavljanju gradova) i teoretičar. Pisao je knjige vezane za ove oblasti, na turskom jeziku. U nastavku teksta sledi kratka rasprava o njegovim knjigama. Nadimak Matrakči (Matrakçi) dobio je pošto je izmislio igru matrak. Matrak na turskom znači „zadivljujući“, a či (çi) je sufiks. Nadimak, dakle, znači „onaj koji igra (stvara) zadivljujuću igru“
Matrakči Nasuh se obrazovao i obučavao u Dvorskoj školi u vreme Bajazita II (1481–1512) i učio je kod Sai Čelebija, jednog od učitelja sultana Bajazita II. Tokom vladavine sultana Selima I (1512–1520), počeo je da se ističe kao ratnik. Godine 1520. otišao je u Egipat kako bi nastavio školovanje i učestvovao u vojničkim igrama, u kojima će biti bez premca. U vezi sa time izdat mu je ukaz u kom se ističe njegov izuzetni talenat.

Tvorac igre „matrak“
Matrakči Nasuh je bio poznat kao al-Matraki (al-Matrakî) zato što je izmislio ratnu igru matrak, tj. takmičenje u kom se koristi štap (labut), toljaga ili mač. Ova veoma popularna igra služila je kao priprema za ratovanje. Napisao je i priručnik za vežbanje i podučavao je vojnike kako se igra matrak. Ukaz sultana Sulejmana Veličanstvenog iz 1529. godine veliča al-Matrakija kao majstora ratovanja – ustad ili raîs – onoga vremena, bez premca u čitavom Osmanskom carstvu u veštini ratovanja i rukovanju kopljem. Kopiju ovog ukaza Matrakči je dao u knjizi Umdat al-Hussab (Principi aritmetike). U ukazu stoji da je tokom boravka u Egiptu, za vreme uprave Hajir-bega, igrao ratničke igre.